روستای دژن ( دژن  ) هه ورامان  - کردی

ئاریان/ آریان/ آریایی/ پسر

ئاسمین/ آسمین/ یاسمن/ دختر

 ئاکام/ آکام/ انجام/ پسر

 ئاگرین/ آگرین/ آتشین. کنایه از آدم شجاع/ پسر

ئالان/ آلان/ منطقه ای در کردستان/ دختر

ئامیار/ آمیار/ یار و یاور. در کردی ایلامی هاویار گفته می شود./ پسر 

ئاوات/ آوات/ آرزو/ عمومی

ئایرین/ آیرین/ آتشین/ دختر

ئه ر ده لان/ اردلان/ نام قدیمی کردستان/ پسر

ئه سرین/ منسوب به اشک/ دختر

ئه وین/ اوین/ عشق/ دختر

باشوان/ باشوان/ نام کوهی در بانه/ پسر

باوان/ باوان/ خانه ی پدری/ دختر

بریا/ بریا / کاشکی / پسر

بوران/ بوران / توفان / عمومی

بووژان/ بوژان / بالیدن و نمو کردن. نام روستایی در ایلام/ دختر

بیخه وش/ بیخوش / ناب و خالص . کردی باشووری/ دختر

بیری / بیری/ شیردوش / دختر

بیگه رد/ بگرد / بی عیب / عمومی

به رزان / برزان / بلندی / پسر

به رکاو/ برکاو / دامنه ی کوه / پسر

به فراو/ بفراو / آب برف ذوب شده . کنایه از زلالی و پاکی/ دختر

به فرین/ بفرین / برفی. کنایه از سفیدی و پاکی/ دختر

به یان / بیان / سپیده دم. بامداد / پسر

به یانه / بیانه / میوه ی به / دختر

پاکو / پاک / دسته گیاه بسته نشده / پسر

پشکو / پشک / اخگر/ پسر

پیشه وا / پیشوا / رهبر/ پسر

په پرووک / پپروک / شکوفه. تنها در کردی ایلامی رواج دارد./ دختر

په رژان/ پرژان / کار / دختر

په ره نگ / پرنگ / گوشواره / دختر

په ژاره / پژاره / نگرانی / عمومی

په ژماره / پژماره / فکر و خیال . تنها در کردی ایلامی کاربرد دارد. / عمومی

په شیو / پشیو / افسرده / عمومی

ماران:ییلاقی در اورامان

مارتیا:نام سردار ایلامی طبق نبشته سنگ بیستون

ماردین:نام منطقه وشهری در ترکیه

ماریا:پهلوانان و جنگاوران قوم میتانی کرد را ماریا می گفتند

مارین:نام گیاهی که فقط در کوهستان ها می روید

ما رینه:یکی از  اثار باسنانی در ترکیه

ما ژ ده ک:نام پیامبر ایرانی در دوره ساسانی

ماسا:ماه اسا

مامز:اهو

مانا:نام دولتی در ماد/ نام خداوند بزرگ

ما نو شا:اب خوردن/ما نوش

ما نوش:ماه نوش

ماهر و:رخ همچون ماه

ماه شه ره ف:ماهشرف/ نام همسر خسرو خان والی اردلان که شاعر بر جسته ای نیز بود

ما هور:تابناک

مر وا ری:مروارید/سنگی است قیمتی

مروف:انسان

مزدا:بزرگ

مه ترا:باران

مه ر دو خ:خدای باستانی بابل

مه رینا:نام روستایی

مه رام:هدف / مقصود

مه ستانه:سر خو ش

مه ژیر:مهاجر

مه ستور:مست دارای شرم و حیا

مه کین:محبوب/با نمک

مه لان:پر نده

مه نو شان:نام حاکمی که از طرف کیخسرو منصوب شده

مه ها:بزرگ/ عظیم

مه هین:بزرگ

مه یلان:ارزو

مید یا:سر زمین ماد و نام سلسله ماد

میهران:صاحب فضل و کمالات

ناری:نام تر ا نه ای

نا ریا:قاصد/ پیک

نازار:پر ناز

نا زاف:شاداب

ناز په ری:نام بهرام گور

نازدار:کسی که نازش خریدار دارد

نا زیلا:ناز یلی

نا سکی:نازک

نا سیار:اشنا

نانا:خدای جنگ در میان اقوام باستانی

نشتمان:وطن

نو شان:نو شیدن

نوش ئا فه رین:نوشافرین

نو شیار:نو شاننده

نو شینه:گوارا

نو و سه ر:نو یسنده

نه به ز:خستگی ناپذیر

نه چیره وان:شکارچی

نه خشین:پر نقش و نگار

نه رمین:رعنا قامت

نه سا:زمین و محل افتاب نگیر

نه سته ره ن:نام گلی

نه شمیل:دلربا/خوش اندام

نه کیسا:چنگ زن و موسیقی دان خسرو پرویز

نه مام:نهال

نه به ر:تازه رسیده

نه و رو ز:نخستین روز بهاری/عید باستانی

نیار:هنر پیشه

نیاز:هدف

نیان:غرس کردن/نهادن

نیشا:نشانه

نیکسار:نام منطقه ای در نزدیکی سیواس ترکیه

نیگار:بت/ دوست داشتن

نیلو: همان نیلو فر است از روی دوست داشتن می گو یند

ورشه:درخشش /براق

و نه و شه:بنفشه

وه ر زیا:بزرگ

و نار:اماده /مهیا

ویان:دلربا

ویدا:اشکار/هویدا

ها فال:رفیق

هانه:چشمه

هاوار:نام کوه دماوند در اویستا

ها و ری:همراه / دوست

ها وتا:هما نند/مانند

ها وژین:همدم /همزیست

ها و یار:حامی یکدیگر

ها یا:اگاه

هو ریان:قبیله ای از قبایل کرد

هو زان:دانشمند

هو گر:ساعی/امید وار

هو مان:صاحب /خداوند

هو نیا:شعر

هه ر زا:نام قبیله ای در کردستان ق م

هه ر سین:نام شهری در در کردستان ایران

هه ژار:فقیر/تهیدست

هه ژیر:زیبا /  باهوش

هه ستا:قبیله ای از کردها ق م

هه لا له:گل لاله

هه لبه ست:شعر منظم دارای وزن

هه لکه وت:رویداد

هه لگورد:کوهی در کردستان

هه لمه ت:حمله / یورش/نام فرمانده ای کرد

هه لو:عقاب/ پرنده شکاری

هه نار:انار

هیدی:صبور

هیرا:وسیع/بزرگ

هیمن:هیمن

هینا:ماهر/امو زش دیده

هیژان:لایق/ارجمند

هیوا:امید

انوو / انو[enoo]: کاهگل (عمومی)

آساره / اساره [asara] : ستاره ( دختر ، عمومی)

آسوو / آسو [asoo]: افق (پسر ، دختر ، عمومی)

آگرین / آگرین [agerin] : آتشین ، کنایه از آدم بسیار کوشاست (دختر ، تخلص ، عمومی)

آواخت / آواخت [avakht]: آرزو ( پسر ، دختر ، عمومی)

اسر / اسر [aser]: اشک ( دختر ، تخلص ، عمومی)

به رزان / برزان [barzan]: بلند قامت ( پسر ، عمومی)

وه ناز / وناز [vanaz]: نازنین ( دختر ، عمومی)

به یان / بیان [ bayan]: بامداد ، سپیده دم ( پسر ، دختر ، تخلص ، عمومی)
په ژاره / پژاره [pazara]: دل آشوبه ، نگرانی ( تخلص)

پرچ /پرچ [perc]: گیسو (عمومی)

په لاره / پلار[palara]: خوشه ( دختر، عمومی)

په ل /پل [pal]: شاخه درخت (دختر، عمومی)

په لا مال/ پلامال [palamal]: جای امن برای زندگی (عمومی)

په ل/ پل [pal]: دامنه کوه ، سنگ بزرگ ( عمومی)

پل /پل [pel]: غلطیدن (عمومی)

پله /پل [pela]: اولین باران پاییزی( عمومی)

چیه مه ل / چیمل [ceamal]: چشم ها ( دختر ، عمومی)

چریکه / چریکه (cerika): صدای رسا (عمومی)

چیا /چیا (cya) : کوه (پسر ، عمومی)

چغا / چغا (cegha): کوه ،تپه (پسر ، عمومی)

خاسروو/خاسرو(xasru): خوب رو (دختر)

خه س / خس [xas]: غلیظ (عمومی)

داقار / داوار[davar]: سیاه چادر (عمومی)
ژکیاو/ژ کاو [zekaw]: پژمرده (عمومی)

ژیین/ ژیین [zyen]: زندگی (دختر ، عمومی)

ژییر /ژیر [zeer]: فقیر، سر بزیر(تخلص ، عمومی)

سه رگول / سرگول [sargol]: نوبر ، گلچین ( عمومی)

سوم / سوم [som]: سرما (عمومی)

شلیره / شلیره [selera]: گل سرخ (دختر ،عمومی)

شه تاو / شتاو [sataw]: رودخانه ی جاری پر آب (پسر ،عمومی)

شه نیا / شنیا [shanya]: فرستاده (عمومی)

شه موم / شموم [samom]: دستنبو (دختر ، عمومی)

کارزان/ کارزان [karzan]: کاردان (پسر،عمومی)

که وه ر/ کور [kavar]: کور کوه که به اشتباه کبیر کوه نام گرفته است (عمومی)

کیه نی/ کینی [kiane]: چشمه (دختر ،عمومی)

که ژه ل/ کژل [kazal]: چشم رنگی ، رنگ چشم آهو (دختر ، عمومی

کوونیلک / کونیلک [konelek]: مشک آب ( عمومی)

گا ووی / گاوی [gavei]: پناه گاه ، پشتیبان (پسر ، عمومی)

دیار / دیار [ dyar]: پدیدار،آشکار (پسر ، عمومی)

دیاکو / دیاکو [dyako]: نام اولین پادشاه ماد (پسر ،عمومی)

رازیار/ رازیار [razyar]: رازدار(دختر ،عمومی)

روژان / روژان [rozan]: دوران ، روز ها (دختر ،عمومی)

ریوار/ ریوار [rebwar]: رهگذر (پسر ،عمومی)

ریزان / ریزان [rezan]: راه شناس ، دانشمند (دختر ، عمومی)

ریژان / ریژان [rezhan]: باریدن (دختر ،عمومی)

زانا/ زانا [zana]: دانا (پسر ،عمومی)

سارال:روستای خوش اب وهوانزدیک سنندج

 سانل:شبیه ومانند

 اهون:ارام.متین هم معنی میدهد

 سوما:اب دیده .اشک

 بریوان :به معنی دختر شیردوش.دختران همراه چوپان

 که زوان:کوه نورد.مردکوه.(شاخه وان

 دياكو : نام اولين پادشاه سلسه ماد . پسر

روژينا : مانند روز . دختر

شاهو : نام رشته كوهي در كردستان . پسر

وريا : آگاه و بيدار

 ئاڤان /نام کوهستانی در کردستان
 ئاڵێ /دختر مو بور
 ئالا /بیرق/، پرچم/لوا
 ئالان /نام منطقه ای بسیار مهم درکردستان ایران سردشت
 ئاسکی/از واژه‌ "ئاسک" به‌ معنی آهو
 ئاونگ /شبنم
 باژیلان
 به‌یان /بامداد/سپیده دم/کاریوه
 به‌فرین /برفی
 به‌ناز /نازدار
 بیریوان /
 بیخال /نام ابشاری درکردستان عراق
 جوان /زیبا/ خوشکل
 چاوجوان /زیباچشم
 چاوره‌ش /سیه‌چشم
 چنور /نام گلی خوشبو
 چرو /غنچه‌
 چیمه‌ن /سبزه‌ و طبیعت
 چوپی /نوعی رقص کردی
 دیلان /نوعی رقص کردی
 دلنیا /دلگرم و مطمئن
 دلووان /مهربان
 دیانا /نام شهری در کردستان عراق/ نام خدای مصریان
 دیمه‌ن /چشم‌انداز
 ئه‌سرین /اشک
 ئه‌ستێ
 ئه‌ستیره‌ /ستاره
 ئه‌وین /مهر/ عشق
 فرمیسک /اشک
 فینک /خنک و دلچسب
 گه‌لاویژ /ستاره شباهنگ
 گولاله‌ /لاله‌
 گزنگ /پرتو خورشید
 ژینو
 ژیار
 کالێ /دختر چشم آبی با گیسوان طلایی
 کانی /چشمه
 که‌ژال /آهو، گونه‌ای از واژه خه‌زال/غزال
 کویستان /کوهستان
 کوردستان /کردستان
 میدیا /سرزمین ماد
 مه‌هاباد /مهاباد/ شهر بسیار زیبا در کردستان ایران
 نالین
 ناسکی/زریف
 ناسکول
 نه‌شمیل /خرامان
 نه‌رمین /دلپذیر/ مهربان
 نه‌خشین /آراسته‌/ دارای نقش و نگار
 نیاز /دعا/ احتیاج
 نیان /لطیف/ دلپذیر
 نیشتمان /میهن/ مام  هم معنی می دهد
 په‌ریخان
 پرشنگ /پرتو/
 رازان
 روژ /خورشید
 روژین /خوروَش
 روناک /روشنا
 ریژنه‌ /باران تند در هنگام آفتاب
 سازان
 سه‌یران
 سه‌ما /رقص/ سماع
 سکالا
 سروشت /طبیعت
 سروه‌ /نسیم
 ستران
 سوزان
 سوکار /نام کوهستانی در کردستان
 شیلان /نسترن
 شلیر /. سوسن/. لاله
 شوخان /شوخ و شنگ
 شنو/اشنویه
 شنه‌ /نسیم آرام و دلپذیر بهاری
 شه‌پول /موج، آبخیز
 شه‌مام
 تانیا
 ته‌لار
 ته‌نیا /تنها
 تریفه‌ /نور مهتاب
 تیروژ /پرتو خورشید
 تارا /ستاره، پارچه نازک وعمدتا قرمز بر سر عروس در کردستان
 ڤیان /عشق
 خه‌زال/غزال
 خه‌زیم
 خوزگه‌ /آرزو/ حسرت
 خوناو /باران آهسته و دلپذیر
 زه‌ینو /زینب
 زین /نام دختری در یکی از داستان های  عاشقانه‌ کردی
 هانا
 هاوین /ازماه های سال
 هه‌لاله‌/لاله/نام گلی در طبیعت
 هیرو /گل ختمی/گلی از گلهای کوهستان های کردستان

گلاویز/ازماه های کردی و فصلی بسیار زیبا/همسر یکی از سرداران کرد

ئابا:پدران/اجداد

ئابتین:نام پدر فریدون

ئابرا:برادر بزرگ

ئابیستا:ئه ویستا/کتاب اسمانی زرتشت

ئاپولو:خدای هنر در ایران باستان

ئاتبین:نام پدر فریدون

ئاتروپات:نام سرداری در زمان حمله اسکندر

ئاتروسا:مانند اتش

ئاتلیا:نام یکی از شهرهای ماد باستان

ئاتور:اتش

ئاتوربان:اتشبان